بیایید از اول شروع کنیم!
امام صادق(ع) فرمودهاند: «تكبر آن است كه مردم را خوار و حق را سبك شمارى»امام حسن(ع) نيز فرمودهاند: «هلاك الناس فى ثلاث الكبر والحرص والحسد؛ نابودى مردم در سه چيز است: تكبر حرص و حسد» (۳)همچنين پيامبر اكرم(ص) فرمودهاند: «به بهشت داخل نمىشود كسى كه به سنگينى ذرهاى در دلش كبر باشد».
+به چه می نازی؟؟
"یا ایها الانسان ماغرک بربک الکریم...؟(۴)"
مغرور شدن به عبادت، علم ،حسب و نسب، قدرت، زيبايى، ثروت....(اینجا به خودم مینگرم و همه آن چیزهایی که بایم شده فخر و مباهات...)
+به گوش....
قرآن مجید به مغروران خطاب می کند و با این سخن بیدارگر به آنها هشدار می دهد، می فرماید: «آیا در زمین گردش نکردند تا ببینند عاقبت کسانی که قبل از آنها بودند چگونه بود؟ آنها نیرومندتر از اینان بودند و زمین را (برای زراعت و آبادی) بیش از اینان دگرگون ساختند و آباد کردند عمران نمودند و پیامبرانشان با دلایل روشن به سراغشان آمدند (اما آنها انکار کردند و کیفر خود را دیدند) خداوند هرگز به آنها ستم نکرد، آنها به خودشان ستم می کردند» .(۵)
شبیه همین معنی در سوره غافر آیه 21 و 82 نیز آمده است.اگر انسان درست به جسم و روح و امکانات خود توجه کند که چقدر آسیب پذیرند و چگونه حوادث کوچک می توانند زندگی او را بر هم زنند، هرگز مست و مغرور نمی شود، امیرمؤمنان علی (ع) می فرماید: «بیچاره آدمیزاد! سرآمد زندگیش نامعلوم، علل بیماریش ناپیدا و اعمالش ثبت و ضبط می شود، پشه ای او را می آزارد و گلوگیر شدن آب یا غذایی او را می کشد و عرق مختصری او را متعفن و بدبو می سازد» !(۶)
+القصه...
در حالات «ایاز» وزیر معروف مقتدر سلطان محمود غزنوی نقل کرده اند که همه روز در اطاق مخصوصی می رفت و در را می بست و بعد از لحظاتی بیرون می آمد، **بینندگان تعجب کردند که در این اطاق چه سری نهفته است که همه روز «ایاز» به آن سرکشی می کند، بعد از تحقیق معلوم شد لباس دوران چوپانیش را در آنجا گذارده و همه روز به آنجا می رود و به آن نگاه می کند و می گوید: ایاز تو چوپان بودی! اکنون که خداوند تو را به مقام وزارت رسانده مغرور مباش، از این بترس که فردا مقامت را از دست بدهی و از گذشته نیز ناتوان تر شوی» !براستی چه آیتی بوده لباس چوپانی ایاز...!آیت برائت از غرور!
+درمانگاه ریشه کنی غرور:
۱.اولين موضوع اين است كه بدانيم ما از خود چيزى نداريم. ما همانند شيرهاى آب هستيم كه وقتى از سرچشمه بسته مىشود جز صدايى خفيف و هوايى خارج نمىشود. چرا پيامبر اكرم(ص) هر روز صد بار ذكر «لاحول ولا قوْ الا بالله » تكرار مىكرد؟ چرا در نماز مىگوييم «بحول الله و قوته اقوم و اقعد»؟ همه چيز از آن خدا است و اگر يك لحظه اراده كند حمد و سوره را هم فراموش مىكنيم.
۲. فرمان آماده باش!
در روايتى آمده است: خداوند مرگ را پنهان نمود و زمانش را مشخص نكرد تا آدمها هميشه آماده باشند و خداوند دوستانش را در بين آدمها پنهان نمود تا به همه احترام گذاشته شود».
۲.از آنجا که غرور غالبا ناشی از جهل و عدم شناخت خویشتن و قدر و منزلت انسان در پیشگاه خداست نخستین گام درمان این بیماری اخلاقی شناخت خویشتن و معرفت پروردگار و نیز شناخت لیاقت ها و شایستگی ها در انسانهای دیگر است.
۳.بازگشت به قبل:اگر انسان به گذشته خویش برگردد که طفلی بود از هر نظر عاجز و ناتوان و به آینده خویش بنگرد که پیر و ناتوان و از کار افتاده می شود و اگر چند روزی قدرت، مال، ثروت، جوانی و زیبایی دارد، همه آنها در معرض انواع آفات است و طبق ضرب المثل معروف «به مالت نناز که به شبی از بین می رود و به جمالت نناز که به تبی از بین می رود! » همه اینها آسیب پذیر است.نگاهی به تاریخ پیشینیان و سرعت زوال قدرت ها و از میان رفتن اموال و نابودی امکانات شان.
+در یک کلام!
به هر حال آنچه انسان را از مرکب غرور پایین می کشد و به مستی غرور پایان می دهد ناخت خویشتن و اوضاع جهان و بی اعتباری و شدت دگرگونی احوال آن است.
*براستی چگونه می توان به زیبایی نازید که در چشم بر هم زدنی فنا پذیر است،یا بر مال و ثروتی که
یا به شهرت و قدرتی که با کلام یا کار نابجایی از دست رفتنیست،یا بر علمی که به ضربه ای بند است..
*در حقیقت دل ما مانند ظرفی پر از هواست. ظرف پر از هوا هرگز از هوا خالی نخواهد شد؛ مگر آنکه با مایعی یا جامدی پر شود. اگر می‌خواهیم دلمان از هوای نفس خالی شود،بایستی از جوهر یاد خدا لبریزش سازیم!
یک پیامک! هر گاه دچار غرور شدی به حباب فکر کن!
"الهی در این شب مقدس!
یا رب الفاطمه(س)،بحق الفاطمه،اشف صدر الفاطمه،بظهورالحجه..."
اما به نظر می توان به یک چیز نازید و آن حب و ولایت حقیقی مولا امیرالمومنین و اهل بیت علیهم السلام است که حب واقعی ایشان نیاز به عمل دارد و نه حرف...
در آخر!
ننگر "که" می نویسد
بنگر "چه" می نویسد...
که این عبد خود عاصی تر از آن است که ...
به امید صبح ظهور
پی نوشت:
۱.غررالحکم ، باب حب و دوستی
۲.خلاصه تفاسیر المیزان و نمونه
۳.اصول كافى
۴.سوره 82/ آيه 6 / اى آدمى چه چيز تو را به پروردگار كريمت مغرور كرده است؟!
۵. روم، 9*اولم یسیروا فی الارض فینظروا کیف کان عاقبة الذین من قبلهم کانوا اشد منهم قوة و اثاروا الارض و عمروها اکثر مما عمروها و جائتهم رسلهم بالبینات فما کان الله لیظلمهم و لکن کانوا انفسهم یظلمون*
۶.کلمات قصار،حکمت 41
* مسکین بن آدم مکتوم الاجل، مکنون العلل، محفوظ العمل، تؤلمه البقة و تقتله الشرقة و تنتنه العرقة*